Je brengt een crème aan, draagt een nieuwe outfit, geniet van de geur van een parfum... en zonder het te beseffen, stel je je lichaam bloot aan stoffen die je hormonen kunnen verstoren. Deze stoffen worden endocriene verstoorders of hormoonverstoorders genoemd.

In dit artikel legt Shinncare uit waar de verstoorders zich verbergen, hoe ze je gezondheid beïnvloeden en hoe je jezelf er dagelijks tegen kunt beschermen. Aan het einde van dit artikel zullen endocriene verstoorders geen mysterie meer voor je zijn!

Wat zijn endocriene verstoorders?

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn endocriene verstoorders ‘stoffen die lichaamsvreemd zijn en die de werking van het endocriene systeem kunnen verstoren, waardoor ze schadelijke effecten op het lichaam kunnen veroorzaken’.

Het gaat om stoffen, chemisch of natuurlijk, die het endocriene systeem van mensen, dieren en planten verstoren.

Er zijn drie categorieën:

Opzettelijk gecreëerde stoffen die hormonen beïnvloeden, zoals anticonceptiemiddelen.
Door de mens gemaakte chemicaliën met een ander doel, zoals het verharden van plastic, maar die onbedoeld invloed kunnen hebben op ons hormonale systeem.
Natuurlijke stoffen die in planten voorkomen en die hormonen kunnen verstoren, vooral bij overmatige consumptie.

Waar bevinden endocriene verstoorders zich?

Endocriene verstoorders zijn vrijwel overal te vinden: in verpakkingen, cosmetica en voedsel, maar ook in natuurlijke omgevingen zoals lucht, water en bodem, voornamelijk als gevolg van menselijke vervuiling.

We worden dus voortdurend blootgesteld aan kleine hoeveelheden EV’s gedurende ons hele leven.

We kunnen endocriene verstoorders op vier verschillende manieren binnenkrijgen:

Via de mond, door het eten van EV’s in voedsel
Via de huid, door het aanbrengen van cosmetica of het aanraken van stoffen die EV’s bevatten
Via het ademhalingssysteem, als EV’s in de lucht of in parfums aanwezig zijn
Voor de geboorte, via de placenta

Hoe werken ze?

EV’s hebben drie werkingsmechanismen:

Door zich te binden aan hormoonreceptoren, waardoor echte hormonen hun werk niet meer kunnen doen
Door de productie van hormonen te verstoren, wat invloed heeft op de organen en enzymen die hormonen vrijmaken
Door de gevoeligheid of expressie van hormoonreceptoren te wijzigen, wat hun activiteit verhoogt of verlaagt

Een EV kan meerdere werkingsmechanismen combineren en op verschillende niveaus van het hormonale systeem inwerken.

Wat zijn de risico’s?

Er wordt vermoed dat endocriene verstoorders betrokken zijn bij de ontwikkeling van verschillende gezondheidsproblemen (hormoon-gerelateerde kankers bij vrouwen, prostaatkanker bij mannen, schildklieraandoeningen…).

Opkomend bewijs suggereert ook dat ze kunnen bijdragen tot aandoeningen zoals obesitas en type 2 diabetes, hoewel deze verbanden minder duidelijk zijn.

Bovendien kunnen EV’s ‘epigenetische’ effecten hebben (bijv. beïnvloeding van DNA-methylering en histonmodificatie), wat betekent dat hun gevolgen op het lichaam kunnen worden doorgegeven aan toekomstige generaties. Een voorbeeld is DES, de belangrijkste stof in een medicijn dat tussen 1948 en 1977 aan zwangere vrouwen werd voorgeschreven om vroeggeboorten te voorkomen. DES bleek afwijkingen aan het voortplantingssysteem te veroorzaken die tot drie generaties lang konden worden doorgegeven.

Sommige EV’s lijken in kleine hoeveelheden onschadelijk, maar kunnen in combinatie met andere verstoorders cumulatieve en gevaarlijke effecten hebben. Dit staat bekend als het ‘cocktaileffect’.

Deze ziekten kunnen jaren na de blootstelling optreden, een fenomeen dat bekend staat als het ‘vertraagde effect’.

Wanneer zijn we het meest kwetsbaar?

Er zijn ‘kritieke perioden’ in ons leven waarin we het meest kwetsbaar zijn voor EV’s en waarin deze stoffen het krachtigst werken. Bijzondere aandacht moet worden besteed aan:

Zwangerschap: veel EV’s kunnen de placenta passeren – zoals bisfenol A (BPA), dioxines enz. – en de ontwikkelende foetus bereiken, wat risico’s inhoudt zoals vroeggeboorte, laag geboortegewicht en metabolische veranderingen die resulteren in diabetes en obesitas.
Vroege kindertijd: blootstelling aan EV’s op jonge leeftijd kan decennia later gevolgen hebben, door het hierboven genoemde vertraagde effect.
Adolescentie en met name puberteit: tijdens deze periode vinden veel hormonale veranderingen plaats, waardoor het lichaam bijzonder gevoelig is voor verstoring.

Hoe kun je jezelf beschermen tegen endocriene verstoorders?

In het dagelijks leven:

Er zijn eenvoudige dagelijkse gewoonten die je kunt aanmeten om je blootstelling aan EV’s te beperken:

Verlucht je woning regelmatig
Vermijd het gebruik van insecticiden
Kies voor schoonmaakproducten met een milieulabel
Gebruik glas, roestvrij staal en gietijzer in plaats van plastic
Vermijd het verwarmen van plastic verpakkingen
Kies voor kleding gemaakt van natuurlijke vezels
...

In de badkamer:

De belangrijkste endocriene verstoorders in cosmetische producten zijn parabenen (conserveermiddelen), alkylfenolen (emulgatoren) en siliconen.

Om producten met EV’s te vermijden, kun je:

Producten kiezen met minder ingrediënten
Producten kiezen met veiligheidslabels
De samenstelling van je producten controleren met apps zoals INCI Beauty of Yuka
Geparfumeerde producten vermijden
...

Wist je dat? De ingrediënten in de Shinncare-producten gecertificeerd zijn met het Ecocert COSMOS-label en andere labels en de producten uitzonderlijk hoog scoren op INCI Beauty en Yuka. Bovendien is onze intieme olie spray Protect & Repair goedgekeurd voor een gebruik door baby’s. Ze zijn ook allemaal beschikbaar in een geurvrije versie. Zo kun je ze met een gerust hart gebruiken!